Prostat Büyümesi Belirtileri
Prostat büyümesinin nedeni hala tam olarak bilinmemektedir. İlerleyen yaşlarda ortaya çıkan bu hastalık hormonal etkenlerden olduğu yönünde düşünülmektedir. Prostat büyümesi belirtileri de şu şekildedir:- Sık sık idrara çıkma
- İdrara yaparken zorlanma
- İdrarını tam yapamama
- İdrar sızıntısı
- İdrarda kan görülmesi
- İdrar yolu enfeksiyonu
Prostat Büyümesi Neden Olur?
Önceki zamanlarda prostat büyümesi neden olur sorusuna net bir yanıt bulunamamaktaydı. Bunun nedeni ise risk faktörlerinin ne olduğunun tam olarak bilinmemesidir. Bu konu hakkında bilinen en önemli bilgi bu hastalığın yaşlı erkeklerde meydana geldiği ve ergenliğe girmeden önce herhangi bir nedenden dolayı testisleri alınmış erkek bireylerde bu hastalığın görülmeyeceğidir. Bununla birlikte yaş ve testis fonksiyonu ile ilgili faktörler bu hastalığın gelişmesinde önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir.
Erkekler yaşamları boyunca erkeklik hormonu üretirken, vücutlarında çok az miktarda da kadınlık hormonu olan östrojen hormonu bulunur. Yaşın ilerlemesine bağlı olarak aktif olan erkeklik hormon düzeyi azalmaya başlarken östrojen hormonunda artış meydana gelir. Prostat büyümesi gelişimi sırasında, yaşlanmayla birlikte prostatta daha etkin bir şekilde görünmeye başlayan östrojen hormonu, bazı temel hücrelerin gelişimini tetiklediğini gösterir.
Başka bir teori, erkeklik hormonunun aktif formu olan DHT odaklanır. Bazı araştırmacılar, kandaki erkeklik hormonu seviyeleri yaşla birlikte azalırken, aktif hormon (DHT) seviyelerinin prostatta arttığını ve biriktiğini göstermiştir. Bu aktif hormonun artan miktarlarının prostat hücrelerinin gelişimini tetiklediği düşünülmektedir. Enzim eksikliği nedeniyle DHT hormonu üretmeyen erkekler de prostat büyümesi gelişimi de bu teoriyi desteklemektedir.
Öte yandan bazı araştırmacılar, gelişimin erken döneminde meydana gelen kimyasal ve genetik değişikliklerin, ileride tekrar yaşla birlikte gelişime girecek olan ve diğer faktörleri tetiklediği prostat büyümesi hastalığının gelişmesine yol açabileceği düşünülmektedir.
Prostat Büyümesi Hastalığı Nasıl Seyreder?
Prostat bezinde fark edilmeyecek değişiklikler ve büyüme, 35-40 yaşlarından sonra başlar ve yaşam boyu devam eder. Yaşlı hastalığı olarak bilinen bu hastalık, prostat kanserinden farklı bir hastalıktır ve tedavi edilmediği süreçte kansere dönüşmez.
Hastalarda ortaya çıkan semptomların şiddetine, büyüyen prostat dokusunun, prostat bezinin ortasından geçen idrar kanalının sıkışma derecesine bağlıdır. Prostat dokusu idrar yolunu ne kadar sıkıştırır ve geçişini engellerse hastada o kadar çok şikayet gelişir. Büyümüş prostat bezi genellikle iyi huylu bir hastalıktır. Tedavi edilirse hayati tehlike oluşturmaz.
Tedavi edilmediği taktirde, büyüyen prostat dokusu idrar kesesi, idrar kanalı ve makata doğru büyümeye devam eder. Bu durum rahim ağzı ve idrar yolunun tıkanmasına neden olur ve mesane içindeki idrarı tam olarak boşaltamaz. Daha çok çalışır ve bir süre sonra iflas eder. İdrar dışarı atılamadığı için böbreklere geri döner ve üreterlerin (iç idrar yolu) ve böbreklerin (hidronefroz) şişmesine neden olur. İdrardaki üre kana karışır ve üremi oluşur. Daha sonra böbrek yetmezliği meydana gelir.
Tanısı Nasıl Konulur?
Prostat büyümesi, idrar problemlerinin en yaygın nedenidir, fakat bununla birlikte başka olası nedenlerde vardır. Doğru tanı için doktor ilk olarak hastanın şikayetlerini sorgular. Sonrasında hastanın kullandığı ilaçlar da sorgulanır. Bunun nedeni bazı ilaçların yan etkileri prostat büyümesinde görülen belirtilerle benzer olabilmektedir. Sonrasında genel bir fizik muayene yapılarak elle prostata bakılır. Doktor tek kullanımlık eldivenlerden takarak bezin boyutunu ve yapısını, bir parmağını kullanarak makat yoluyla prostatı değerlendirir.
Hastadan alınan idrar örneği ile hastada prostat veya idrar yolu enfeksiyonu olup olmadığı belirlenir. Bu iki durum da büyümüş prostatın belirtileri ile benzer belirtilere neden olabilir. Bununla birlikte, şüphe duyulan başka hastalıklar da kontrol edilebilir.
Prostat kanserini devre dışı bırakmak için kan testi ile prostat spesifik antijen değerine bakılabilir. PSA değerinin artması prostat kanseriyle birlikte prostat bezinin de büyümeye başladığını gösterir. Prostat büyüme şüphesiyle değerlerine bakılan hastanın, ne kadar idrar yapabildiğini ölçmek için idrar akım hızı testi de yapılır. Bu ölçüm için tasarlanan özel ölçüm cihazı kullanılır. Mesanenin en dolu olduğu anda cihaza idrar yapması ölçüm için yeterlidir.
Tanı yöntemlerinin kullanılmasının yanı sıra prostatın ne kadar büyüdüğüne bakmak için ultrason kullanılır. İdrar yaptıktan sonra mesanenin içerisinde ne kadar idrar kaldığını görebilmek için de ultrasonografi yöntemlerinden yararlanılabilir.
İyi Huylu Prostat Büyümesinden Uygulanan Tanı Yöntemleri
Tedavi Seçenekleri
Hastalığın teşhisi konulduktan sonra semptomlara bağlı tedavi belirlenir. Semptomlar hafifse hemen tedavi önerilmeyebilir. Semptomların ağırlığına göre hem tıbbi hem de cerrahi tedaviye başlanılabilir. İdrar kesesi tamamen kapanan ve idrar yapmakta zorlanan bazı hastalarda tedavi edilmesi hayati önem taşıdığından kişiye ilk önce kateter takılarak mesanesi boşaltılır. İdrar akışı normale döndükten sonra prostat bezi küçültülür.
Acil durum olmayan hastalara uygulanacak tedaviye karar verilmeden önce, çeşitli seçeneklerin, avantajların ve dezavantajlar hakkında bilgi sahibi olunması oldukça önemlidir. Özellikle ameliyattan önce bilinmesi gerekir, aksi taktirde cerrahi müdahalelerde istenmeyen yan etkilere ve uzun süreli komplikasyonlarla karşılaşılabilir. Prostat büyümesi için hangi tedavini uygun olduğuna;
- Komplikasyonların ciddiyetine,
- İdrar yolu enfeksiyonu gibi komplikasyonların varlığına,
- Uygulanacak tedavi yönteminin avantaj ve dezavantajına göre kara verilebilir.
Tedavi seçeneklerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Takip: Herhangi bir semptom bulunmayan ve hafif şikayeti olan hastaların yılda en az 1 defa doktor kontrolüne gitmesi gerekir. Bu hastalarda doktor yaşam tarzında birkaç değişiklik önerir ve başka tedavi yöntemi uygulamasının gerek olup olmadığını saptar. Hastaların yaklaşık %30’u bu grupta yer almaktadır.
- Bitkisel ilaçlar: Şikayeti olan hastaların semptomlarını hafifletmek için reçetesiz alınabilecek bazı bitkisel ilaçlar vardır. Fakat bu ilaçların çoğu hakkında herhangi bir faydası veya yan etkisi olup olmadığı hakkında araştırma yapılmamıştır. Bu nedenden dolayı kullanılması önerilmez.
- Tıbbi İlaçlar: Doktor tarafından reçete edilen ilaçlar prostat ve mesane kaslarının gevşemesinde etkili olur ve böylece idrara çıkamayan hastanın idrar çıkmasını kolaylaştırır.
- Prostat Boyutunu Küçültmek İçin Yapılacak Operasyonlar: Alanında uzman cerrahlar çeşitli cerrahi teknikler kullanılarak prostat dokusunu çıkarabilir veya tamamen yok edebilir. Ameliyat için olası nedenler arasında idrar retansiyonu, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve ilaç tedavisiyle düzelmeyen şiddetli semptomlar bulunur. Bazı erkekler, farklı tedavi seçeneklerinin artılarını ve eksilerini ölçtükten sonra, listelenen sebeplerden dolayı ameliyat isteyebilirler. Cerrahi müdahaleler sonrası hastada en çok görülen yan etki, boşalamamadır. İdrar kaçırma ve erektil disfonksiyon daha az görülmektedir.
Prostat Büyümesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
1-Prostat Büyümesi Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmez ise hastada idrar sorunları devam eder. Ayrıca ilerleyen zamanlarda tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, idrarda kanama, böbrek fonksiyon bozukluğu ve mesane taşları oluşabilir.
2-Prostat Büyümesi Nasıl Önlenir?
Sebzeler, çoklu doymamış yağ asitleri, linoleik asit, D vitamini ve düzenli egzersiz bu hastalığa yakalanma riskini azaltırken, kırmızı et, yağ, karbonhidrat ve kümes hayvanları ile beslenme BPH riskini yükseltmektedir.
3-Prostat Büyümesi Hangi Sorunlara Neden Olur?
Prostat büyüdükçe üretraya baskı yapar ve sıkıştırır. Mesane duvarı kalınlaşır. Tedavi edilmeyen prostat büyümesinde idrar sorunları devam eder. Daha sonraki aşamalarda tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, idrarda kanama, böbreklerde fonksiyon bozukluğu ve mesane taşları oluşabilir.
4-Prostat Büyümesi (BPH) Neden Ortaya Çıkar?
Çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Ana sebep, prostatın erkek hormonlarına aşırı tepki vermesi olarak açıklanmaktadır. İkinci faktör genetik yatkınlıktır. Ailesinde prostat büyümesi olan kişilerin bu sorunu yaşama olasılığı 4 kat daha fazladır. Çevresel faktörler de oldukça önemlidir.
5-Prostat Büyümesi Neye Yol Açar?
Prostat büyümesi tedavisine geç kalındığın zaman böbrek yetmezliği, mesane taşları, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve mesane taşlarına bağlı olarak mesanede oluşabilecek kronik irritasyonlara bağlı mesane kanserleri oluşabilmektedir.
6-Prostat Ameliyatı Geçiren Erkek Çocuk Sahibi Olabilir Mi?
