Konu Özeti: Testislerin çevresindeki zarların içinde bulunan sıvının daha fazla birikmesi sonucu testis torbasının şişmesi hidrosel ya da halk arasında bilinen adıyla su fıtığı olarak tanımlanmaktadır. Bir ya da her iki testisin etrafında bu durum oluşabilir.
Genellikle küçük çocuklarda ve yeni doğan bebeklerde görülen su fıtığı, yaygın olarak karşılaşılan bir sağlık problemidir. Hidrosel belirtileri çoğunlukla bir veya her iki testiste de normalden fazla şişlik ile kendini göstermektedir. Yeni doğan bebeklerde ve çocuklarda yaygın olarak görülen hastalık bazı durumlarda yetişkinlerde de görülmektedir.
Hidrosel Nedir?
Testislerin içerisinde bulunduğu torbanın içindeki sıvının artmasına bağlı olarak şişmesi sonucu hidrosel oluşur. Torbaların şişmesi ve su toplaması olarak da bilinen hastalığa yenidoğan bebeklerde sıklıkla rastlanmaktadır. Çocukluk çağında görülen hastalığın tedavisinde genellikle 2 yaşına kadar eklenir. Kendiliğinden düzelme gerçekleşmediği durumda hekimin onayı ile cerrahi tedaviye başvurulur. Bazı durumlarda yetişkinlerde de torbaların şişmesi hastalığına rastlamak mümkündür. Erişkinlerde görülen su fıtığı tedavisi içinde cerrahi yöntemlere başvurulmalıdır.
Üroloji Uzmanı Op. Dr. Serhat Dönmezer Hidrosel Hastalığını Anlattı
Erkeklerde spermlerin yer aldığı testis torbası çift tabakalı ve zar yapıya sahip koruyucu bir kılıf ile kaplıdır. Spermlerin rahat hareket etmesi ve dış etkilere karşı kendilerini koruyabilmesi için belirli bir sıvıyı barındırırlar. Bu sıvı tabakalardan biri tarafından salgılanırken diğeri tarafından emilmektedir. Bu dengenin bozulması durumunda sıvının artması ile torba şişer ve içi dolar. Torbanın şişmesi durumu tıp dilinde hidrosel olarak adlandırılır.
Su fıtığı hastalığı çeşitli faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu durum yenidoğan bebeklerde, çocuklarda görüldüğü gibi erişkin erkeklerde de görülebilir. Hastalığın nedenleri doğumsal su fıtığı ve erişkin su fıtığı olarak iki gruba ayrılmaktadır. Üroloji alanında köklü deneyime sahip ve birçok başarılı operasyona imza atan Op. Dr. Serhat Dönmezer’den hidrosel tedavisi ile ilgili detaylı bilgi alabilirsiniz.
Konjenital (Doğumsal) Hidrosel Nedir?
Su fıtığı hastalığının bebeklerde görülen türü ve yetişkinlerde görülen türü birbirinden farklı nedenlerle oluşmaktadır. Yenidoğan bebeklerde testis bölgesinde görülen şişlikler ilk etapta ebeveynleri endişelendirse de hemen tedavi gerektiren durumlar arasında yer almamaktadır. Bebeklerde oluşan su fıtığı hastalığının tedavisi için öncelikli olarak hastalığın hekim tarafında takibi yapılır. Genellikle çocuğun 1 yaşına gelmesi ile hidroseller normale dönmektedir.
Doğumsal su fıtığı yenidoğan erkeklerin yaklaşık yüzde 6’sında görülür. Yenidoğan su fıtığının birçoğu doğum esnasında oluşmaktadır. Doğumu takip eden süreçte karın zarı kesecik formu kapanır. Keseciğin kapanmaması durumunda karın içi sıvısı açıklıktan geçer ve testis etrafında birikerek şişliğe neden olur. Bu durumda su fıtığı meydana gelir. Hastalık, doğum esnasında oluşabileceği gibi dolaşım bozuklukları, enfeksiyonlar ve tümörler sebebi ile de meydana gelebilir.
Erişkin Hidrosel Nedir?
Çoğunlukla 40 yaş ve üzeri erkeklerin %1’in de erişkin hidrosel görülür. İleri yaşta görülen su fıtığı hastalığı genellikle çeşitli enfeksiyonlara bağlı olarak oluşur. Erkeklere uygulanan varikosel ameliyatı sonrasında da su fıtığı meydana gelebilir. Ayrıca radyoterapi, testis tümörleri, testiste iltihabi hastalıklar ve skrotumun travmaları nedeniyle de hastalık meydana gelebilir. Böbrek nakli olan hastaların %70’inde tek taraflı su fıtığı oluşumuna rastlanmaktadır.
Hidrosel Belirtileri Nelerdir?
Çoğunlukla şikayet yapmayan su fıtığı belirtileri boyutun arttığı durumlarda testisin kan akımını bozabilir ya da ileri derece de büyüyerek kozmetik açıdan kötü bir görüntüye sebebiyet verebilir. Hidrosel belirtileri arasında gerginlik ve ağrı oluşumu yer almaktadır. Bazı durumlarda cinsel ilişki esnasında da zorluk yaratabilir. Hastalığın en önemli belirtisi skrotumdaki şişlik olarak kabul edilir. Ayrıca testise dokunulduğunda su dolu balon hissi oluşmaktadır.
Su Fıtığı Nasıl Anlaşılır?
Hem yenidoğan bebeklerde hem de yetişkinlerde görülen hidrosel tanısı hasta hikayesi ve fiziki muayene ile kolayca konulmaktadır. Hekimin hastaya uyguladığı testis muayenesinde su fıtığı testisin üst ön kısmında yerleşimli olarak izlenir. Su fıtığı, şişmiş ve büyümüş testisin elle muayenesi ile tespit edilmektedir. Hekim el muayenesi esnasında testislerde biriken sıvı nedeni ile testisleri hissedemez. Ayrıca hekim testislerin arkasından ışık tutarak farklı sebeplerle oluşmuş bir kitle varlığı da arayabilir. Bazı durumlarda hastadan kan ve idrar örnekleri de alınarak enfeksiyon varlığı da araştırılabilir. Su fıtığı tanısını doğrulamak için ultrasonda da yararlanılmaktadır.
Hidrosel Ne Zaman Tedavi Edilmelidir?
Yenidoğan bebeklerde şişliğin fark edilmesi durumunda vakit kaybedilmeden hekime danışılması gerekir. Bu şişliğin altında yatan başka sebepler olabilir ve bu durumun tespit edilmesi oldukça önemlidir. Bebeklerde su fıtığı oluşumunun 1 yıl içerisinde kendiliğinden kaybolması beklenir. Ancak hidroselin kaybolmaması ve büyümesi durumunda cerrahi müdahale gerçekleştirilmektedir.
Hastalığın yetişkin erkeklerde görülmesi durumunda 6 ay içerisinde kendiliğinden kaybolması beklenir. Ancak hastaya rahatsızlık vermesi ya da enfeksiyon durumunun meydana gelmesi halinde erişkinlerde görülen hidroselin de vakit kaybedilmeden tedavi edilmesi gerekir.
Hidrosel Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Su fıtığı hastalığının kendiliğinden geçmemesi ve daha ciddi rahatsızlıklara sebebiyet vermemesi için hidrosel yapılarına cerrahi müdahale uygulanması gerekir. Hidroselli yapının vücutta alınması için hastaya alanında uzman üroloji hekimi tarafından su fıtığı ameliyatı uygulanır. Anestezi altında uygulanan operasyon hekimin tecrübesine bağlı olarak kısa sürede gerçekleştirilmektedir.
Kasık üzerinde 2 – 3 cm’lik kesi açılarak yapılan hidrosel tedavisi mikro cerrahi teknikler kullanılarak yapılmaktadır. Her cerrahi operasyonda olduğu gibi hidrosel ameliyatı da çeşitli komplikasyonları içerisinde barındırmaktadır. Bu komplikasyonlar arasında kan pıhtısı oluşması, enfeksiyon meydana gelmesi, anestezi komplikasyonları yer alır. Yüksek başarı oranına sahip su fıtığı ameliyatında hekimin tecrübesi ameliyatın başarısını etkileyen faktörler arasında yer almaktadır.
Hidrosel İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Su fıtığı rahatsızlığı ile ilgili hastaların ve hasta yakınların sıkça sorduğu sorular;
Hidrosel Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyatın küçük bir kesi üzerinden yapılması hastanın iyileşme sürecini olumlu yönde etkilemektedir. Kısa sürede gerçekleştirilen hidrosel ameliyatı sonrası hasta çoğunlukla kısa süre sonra taburcu edilmektedir. Günlük hayata kısa sürede dönen hastanın düzenli olarak bölgeyi temizlemesi, pansuman yapması gerekir. Hastanın düzenli olarak ilaçlarını kullanması gerekli kontrollerini gerçekleştirmesi iyileşme sürecini hızlandırmaktadır.
Hidrosel Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Son derece önemli bir hastalık olan su fıtığı ihmal edilmemelidir. Kendiliğinde geçmeyen su fıtığı hastalığı için muhakkak hekime danışılmalıdır. Hastalığın tedavi edilmemesi ve ilerlemesi durumunda estetik bozukluk yanı sıra ağrıların oluşmasına, testis ısısının arttırarak kısırlığın meydana gelmesine sebebiyet verebilir.
Su Fıtığı Hastalığı Kendiliğinde Geçer Mi?
Testislerin çevresinde su birikmesi olarak bilinen hidrosel, erkek bebeklerde 1 yaşa kadar zararsızdır. Hastalık yenidoğan bebeklerde yüksek oranda kendiliğinde geçer. Erişkin yaştaki hastalarda görülen su fıtığı ise kendiliğinden geçmesi ise 6 ayı bulabilir. Hem yenidoğan bebeklerde hem de erişkin hastalarda oluşan hastalığın kendiliğinden geçmemesi durumunda vakit kaybedilmeden hekime danışılması ve gerekli tedavilerin uygulanması gerekir.
Testislerin Su Toplaması Neden Olur?
Testis torbasında yer alan spermlerin daha rahat hareket etmesi ve kendini dış etkilere karşı koruyabilmesi için belirli bir miktarda sıvı barındırması gerekir. Bu sıvı tabakalardan biri tarafından salgılanır ve diğerleri tarafından emilir. Normal şartlar altında bu süreç dengededir. Dengenin bozulması halinde tabakalar arasındaki sıvı miktarında artış gözlenir ve torba şişerek içi dolu bir kesecik halini alır. Bu sebeple testisler su toplamaya başlar.
Su Fıtığı Nasıl Belli Olur?
Hidroselin en önemli belirtisi şişliktir. Testis torbasında meydana gelen bu şişlik yavaşça büyür. Hastalığın kendiliğinde geçmemesi ve giderek daha da büyümesi sonucu tedavi edilmesi gerekir. Su fıtığının büyümesi bazı durumlarda elle dokunulduğunda fark edilebilir, ağrıya sebep olabilir.
Su Fıtığı Hastalığı İlerler Mi?
Su fıtığı hastalığı tedavi edilmediği durumlarda daha da büyüyebilir. Barsaklar da dahil olup fıtık haline dönüşebilir.
Hidrosel Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?
Yenidoğan bebeklerde ve çocuklarda görülen su fıtığı hastalığının ne zaman tedavi edilmesi gerektiği özellikle ebeveynlerin merak ettiği konular arasında yer alır. Genellikle su fıtığı, doğumdan 1 ila -1,5 yıl sonra kendiliğinden iyileşme gösterir. Bu sayede herhangi bir cerrahi müdahale uygulanmaz. Belirtilen süre zarfı içerisinde herhangi bir düzelme görülmezse cerrahi müdahaleye başvurulabilir.
Hidrosel Ameliyatı Ne Kadar Sürede İyileşir?
Genellikle operasyon sonrası hasta kısa sürede taburcu edilir. Hastaya çeşitli koruyucu antibiyotik, ağrıkesici ilaçlar verilir. Ameliyat sonrası hasta 7 ila 10 gün sonra yara yeri iyileşmesi ve enfeksiyon açısından kontrole çağırılır. Hastanın kontrollerini aksatmaması daha hızlı iyileşmesi için oldukça önemlidir.
Su Fıtığı Testise Ağrı Yapar Mı?
Su fıtığının testise ağrı yapıp yapmadığı hekimlere sıklıkla sorulmaktadır. Hastalar hekimlere genellikle testis torbasında ağrısız şişlik nedeni başvurmaktadır. Hasta testis torbasında ağırlık, dolgunluk hissedebilir. Hastanın şikayetleri sonucu alnında uzman hekim tarafından gerekli tetkikler yapılır ve tedavi süreci başlatılır.
